Günümüzde birçok insan yaşamın anlamını sorguluyor. Zaman zaman hepimiz kendimizi boşlukta hissedebiliriz. Ancak Viktor Frankl’ın geliştirdiği logoterapi felsefesi, yaşamın her koşulda anlamlı olduğunu ve anlamı bulmanın kişinin içsel gücüyle mümkün olduğunu savunur. Logoterapiye göre, anlam arayışı insan varoluşunun en temel ve güçlü itici gücüdür. Bu yazıda, yaşamınızı daha anlamlı kılmak için atabileceğiniz 8 adımdan bahsedeceğim. Umarım bazı nöronlarınızı harekete geçirerek, zihninizin ışıldamasına yardımcı olur 🙂
1. Kendinizi ve Değerlerinizi Tanıyın
Anlamlı bir yaşamın ilk adımı, kim olduğunuzu ve neyi savunduğunuzu anlamaktır. Sokrates’e atfedilen ve Delphi Tapınağı’nda yazan “Kendini Bil” sözü basit gibi görünse de, içeriği çok derin bir ifade. Sonrasında gelen birçok inanç sisteminin de özünde “kendini bilmek” yer alır ki; “Kendini bilen, Rabb’ini bilir.” sözüne aşinayızdır. “Peki hikaye olarak güzel ancak ben kendimi bilmeye nereden başlayacağım?” diye soruyor olabilirsiniz. Çok haklısınız, bizi birbirimizden ayıran, her birimizi kendi özünde biricik yapan birçok programla yüklüyüz. Burada en önemli ve kolay kolay vageçilmez olan alanlarımızdan değerleriniz, yaşamınızdaki kararlarınızı yönlendiren içsel pusulanızdır. Değerlerinizi keşfetmek, bugüne kadar aldığınız kararlarınızın arkasındaki dinamikleri daha farkındalıkla keşfetmenize yardımcı olabilir. Bunun için kendinize şu soruları sormaya başlayabilirsiniz: Benim için ne gerçekten önemli? Hangi konular/değerlerim benim için olmazsa olmazdır? Beni iyi tanıyan birisi benimle ilgili 3 kelime söyleyecek olsaydı, hangi 3 sıfat ile beni tanımlardı? Bu sorulara verdiğiniz yanıtlar, keşfinizin temel taşlarını oluşturacak ipuçlarını verecektir 🙂
2. İlişkilerinizi Derinleştirin
Yaşamımızdaki en anlamlı hazinelerden biri, sevdiklerimizle kurduğumuz bağlardır. İlişkilerimiz, kalbimize dokunan, ruhumuzu besleyen ve bizi ayakta tutan unsurlardır. Viktor Frankl’ın da dediği gibi, sevgi, bir insana en derin anlamı sunan deneyimlerden biridir. İnsan, sevdiklerinin varlığıyla kendini bulur, hayatına değer katar. Bu yüzden, ilişkilerimizi derinleştirmek, yaşamımızda anlamı keşfetmenin en güçlü yollarından biridir. Sevgi, anlayış, ve empati üzerine kurulu derin ilişkiler kurmak, anlam arayışınızda size destek olacaktır.
Günümüzde çoğumuz kendimizi duymayı dahi ıskalarken, ilişkilerimizde bunu ıskalamak çok daha kolay olsa da; sevdiklerinizi sadece dinlemek değil, onları gerçekten kalbimizle “duymak” önemlidir. Onların duygularına, düşüncelerine ve ihtiyaçlarına empatiyle yaklaşmak, yargılamadan kabul etmek, ilişkilere bambaşka bir derinlik kazandırır. Çünkü sevgi, birine sadece “orada olmak”la değil, tüm benliğinizle onu “anlamak”la büyür. Sevdiklerinizi anlamaya çalışmak, onlarla gerçekten “olmak”, zamanla kalbinizde daha büyük bir sevgi ve anlam köprüsü kurar.
Kendinize şu soruları sorabilirsiniz: Sevdiklerime “özenli” ne kadar zaman ayırıyorum? Onları sadece dinlemekle mi yetiniyorum, yoksa gerçekten kalbimi açarak onları anlamaya çalışıyor muyum? Bazen onların sessizlikleri ile bile anlattığıklarını, kalbimle duyabiliyor muyum? Karşımdaki insanın varlığına ne kadar değer veriyorum? Değer verdiğimi, hissettirebiliyor muyum? Hem ona, hem de kendime varlığımızın şükrünü sunabiliyor, deneyimleyebiliyor muyum? İlişkilerimizde sevgiyi derinleştirmek için; içten bir bağ kurmamız, onlarla olan her anı daha anlamlı kılacak ve ilişkilerimizi güçlendirecektir. Sevdiklerimiz, bizim kendi varlığımızın da en yakın şahitleri olduğu için, bize olumsuz gibi görünse de işaret ettiklerinin bizi geliştirmek için olduğunu her daim hatırlayarak, saf niyette olursak; hem kendimizle, hem de sevdiklerimizle olan ilişkilerimiz güven, huzur ve sevgi dengesinde olacaktır 🙂
İlişkilerdeki en büyük armağan, birbirimize kattığımız sevgi, anlayış ve samimiyettir. İlişkilerinizde sevgi dolu bir varlık sergilediğinizde, hem kendiniz hem de sevdikleriniz için anlamı artıran güçlü bir bağ kurarsınız.Sevdiklerinizle daha fazla vakit geçirin, onların duygularına ve ihtiyaçlarına daha dikkatle kulak verin. İlişkilerinize anlam katmak, yaşamınıza da anlam katacaktır.
3. Küçük Eylemlerinizi Büyük Amaçlara Bağlayın
Günlük hayatımızda yaptığımız sıradan işleri daha büyük bir amaç doğrultusunda yapmak, anlamı yakalamanın önemli bir yoludur. Örneğin, çalıştığınız işin ya da çocuklarınızla vakit geçirmenin, daha büyük bir amaca hizmet ettiğini hatırlayın. Logoterapide, anlam bulmanın önemli bir unsuru, yaptığınız işin ya da yaşadığınız deneyimlerin arkasındaki daha derin amacı görebilmektir.
Basit gibi görünse de, derinlik taşıyan bir başka alan da her eylemimizin arkasındaki, değerlerimizi keşfetmektir. Günlük eylemlerimiz çoğu zaman sıradan ve önemsiz gibi görünse de, onları daha büyük bir amaca bağladığınızda her biri derin bir anlam taşır. Sabahleyin içtenlikle gülümseyerek, “Günaydın” dediğiniz komşunuzun kendisini iyi hissetmesinin, sizi de iyi hissettirmesi ve ikinizin de varlığını görünür kılması gibi. Bu sizin cömertlik, yardımseverlik, güven gibi değerlerinizle bağ kuruyor olabilir. Oysa çoğumuz basit şeylerin de, değerlerimizle kesinlikle bağlı olduğunu unutıyoruz. Sevgiyle yapıldığı zaman en basit işler bile hayatınıza bir bütünlük kazandırır. Örneğin, her sabah uyanıp yaptığınız kahvaltı, sadece bir günlük ritüel değil, bedeninize gösterdiğiniz sevginin bir yansıması olabilir.
Her küçük eylemi sevgiyle ve anlam dolu bir niyetle yapmak, yaşamınıza bambaşka bir derinlik kazandıracaktır. Kendinize şu soruları sorabilirsiniz: Bugün yaptığım küçük işlerde daha büyük bir amacı nasıl hissedebilirim? Bu eylemlerle hayatıma ne katıyorum? Bu davranışım, benim hangi değerime hizmet ediyor? Yaptığınız her şeyde bir anlam bulmaya başladığınızda, yaşamınızdaki her an değer kazanır ve bir amaçla dolup taşar. Yaşamı anlamlı kılan da zaten “an”da yaşananlar değil mi?
4. Acılarınızla Yüzleşin ve Onlardan Öğrenin
Hayatın getirdiği zorluklar ve acılar, birçok kişi için anlamın kaynaklarından biridir. Logoterapiye göre, en zor deneyimler bile bize büyüme ve gelişme fırsatı sunar. Yaşadığınız zorluklardan kaçmak yerine, bu deneyimlerin size ne öğrettiğine odaklanın. Kendi hayat hikâyenizde, bu zorlukların size sunduğu armağanları keşfetmeye çalışın. Hiçbir acı ya da olumsuz deneyim öylesine yaşanmadı. Bunu tüm samimiyetimle ve “damdan düşen bir psikolog” olarak paylaşıyorum. Acılarınızla yüzleşmek, onları sevgiyle kabul etmek ve onlardan öğrenmek, hem kalbinizi hafifletecek hem de sizi daha güçlü kılacaktır.
Zor zamanlar, içindeki gizli armağanlar, yaşadığınız acıların arkasındaki “anlamları” fark ettiğinizde ortaya çıkar. Hatta bu armağanları, çoğu kez en yakınlarımız verir ve onların bizi sevmelerine rağmen üstlendikleri bu zorlu rol karşısında kendimizi çok derin bir sevgi içinde bile bulabiliriz şaşkınlıkla. Kendinize şu soruları sorabilirsiniz: Bu zorluğun bana ne öğrettiğini keşfedebilir miyim? Yaşadığım bu deneyimde hangi anlamları bulabilirim? Sevdiğim kişinin, bu deneyimle benden öğrenmemi istediği ders ve altında yatan anlam neydi? Acılarınızı kucaklayıp onlardan ders çıkardığınızda, hayatınızda daha derin bir anlam katmanı oluşturursunuz.
5. Kendinize Küçük Hedefler Belirleyin
Büyük ve ulaşılması zor hedefler, bazen anlam arayışımızda bizi çıkmaza sokabilir. Bu yüzden yaşamınıza anlam katmak için büyük ve zorlayıcı hedefler yerine, küçük ve sevgi dolu adımlar atmak, daha sürdürülebilir bir ilerleme sağlayabilir ve daha etkili olabilir. Her gün bir adım atmak, sizi daha büyük bir amaca yaklaştıracak ve başarı hissiyle birlikte anlamlı bir yaşam sürdürmenizi sağlayacaktır.Her küçük başarı, kendinize olan sevginizi ve inancınızı besler.
Hedefleriniz, size her gün minik de olsa bir başarı hissi vermeli. Ben bunu danışanlarımla paylaşırken, “yolda olmak” hissi diyorum 🙂 Bu sayede hayatınızın her gününde bir anlam bulabilir ve kendinizi adım adım geliştirebilirsiniz. Aynı zamanda çok da şefkat dolu bir yaklaşım olduğundan, belirsizlik ve kaos içerisinde; bir derin şükür nefesi gibi iyi hissettiren bir deneyim çoğu kez. Kendinize şu soruları sorabilirsiniz: Bugün büyük hedefime giden yolda hangi küçük hedefi gerçekleştirebilirim? Bu küçük adım, bana ne gibi bir anlam katacak? Bu küçük adım, benim öz değerlerimle ve kendimle sevgi dolu hangi bağı kurmama destek oluyor? Her küçük hedef, büyük bir sevgiyle atılmış bir adımdır ve sonunda sizi anlam dolu bir hayata götürür.
6. “An”da Yaşayın
Anlam, gelecekte ya da geçmişte değildir; anlamı bulmanın yollarından biri, şu an içinde yaşadığınız andır. Anda kalmak, o anın güzelliklerini fark etmek ve onlarla bağ kurmak, yaşamınıza daha fazla tatmin ve derinlik katabilir. Anda kalarak, mevcut deneyimlerinizi tam anlamıyla yaşamaya çalışın. Anlam, sıklıkla günlük hayatın içindeki küçük anlarda saklıdır.
Anlam, gelecekte ya da geçmişte değildir. Yaşamın en büyük anlamı, şimdi, tam burada, bu anda saklıdır. Anda kalmak, hayatı en saf haliyle yaşamaktır. Geçmişin pişmanlıkları veya geleceğin kaygıları arasında kaybolmak yerine, anı sevgiyle kucaklamak sizi hem ruhen hem de zihnen daha özgür kılacaktır. Anda kalarak, mevcut deneyimlerinizi tam anlamıyla yaşamaya çalışın. Her nefes, her hissettiğiniz an, anlamın ta kendisidir.Anlam, sıklıkla günlük hayatın içindeki küçük anlarda saklıdır. Bu nedenle Viktor Frankl’ın, “İkinci kez yaşıyormuşsun ve ilkinde yanlış davranmışsın gibi yaşa.” sözü bana yaşamı ne kadar özenle karşılamamız gerektiğine dair en güzel ipuçlarını hatırlatır.
Anı yaşamak, o anın güzelliklerini fark etmekle başlar. Bir anlığına durup, etrafınıza bakın. Neler hissediyorsunuz? Beş duyunuzun her biri ile ilgili bir farkındalığınıza odaklandığınız 1 dakikalık molalar verin gün içinde. Bu benim danışanlarıma verdiğim, aynı zamanda çok sevilen ve etkili ödevlerden biridir 🙂 Hangi küçük detaylar sizi mutlu ediyor? Kendinize şu soruları sorabilirsiniz: Şu an ne hissediyorum? Bu anın bana ne kattığını görebiliyor muyum? Anda kalmak, hayatınıza anlamı şu anda getirir ve yaşamı daha derin, daha sevgi dolu bir deneyime dönüştürür.
7. Kendinize Karşı Şefkatli Olun
Logoterapinin temel prensiplerinden biri de kişinin kendisine karşı merhametli ve anlayışlı olmasıdır. Kendi hatalarınızı ve zorluklarınızı kabul etmek, size daha büyük bir içsel huzur getirir. Her insanı, zorluğu, deneyimi, duyguyu kendi bağlamında değerlendirmek, bize esnek bir bakış açısı sunar. Çünkü yaşam nehri akar ve biz o nehirde ikinci kez yıkanamayız aslında. Bu bağlamda; önce kendinizi affetmek, geçmişi kabullenmek ve şefkatle yaklaşmak, anlam arayışınızda size büyük bir destek sağlayacaktır. Kendi içsel eleştirmeniniz yerine, kendinize dostça bir bakış açısı geliştirin. Ne de olsa içimizde ne varsa, dışarıda da onu görüyoruz. Kendimizle olan ilişkimiz, destekleyici, huzur ve sevgi veren bir ses tonunda olursa; bu yaşamımızın her anına yansıyacaktır.
Alışık olmadığımız için başta kolay gelmese de; kendi hatalarınızı, zayıflıklarınızı kabul edip kendinize şefkat göstermek, ruhunuza en büyük armağandır. Hepimiz insanız ve hepimizin zaman zaman tökezlemesi normaldir. Kendinize sevgiyle yaklaşmak, kendinizi affetmek ve yargılamadan kabullenmek, içsel huzurunuzu besler ve yaşamınıza daha derin bir anlam katar.
Kendinizi eleştirmek yerine, bir dostunuz gibi kendinize şefkat gösterin. Kendi içinizdeki sevgi kaynağını keşfetmek, dış dünyaya da sevgiyle yaklaşmanıza olanak tanır. Kendinize şu soruları sorabilirsiniz: Kendime ne kadar sevgi ve anlayış gösteriyorum? Terazinin iki kefesine baktığımda, kendimi eleştirdiğim anlar mı, yoksa yeniden harekete geçmemi destekleyen, şefkatle kabulde olduğum anlar mı daha fazla? Zor zamanlarda kendimi nasıl destekleyebilirim? Sevgi dolu bir bakış açısıyla kendinizi kucakladığınızda, yaşamınızda anlam daha da büyür ve derinleşir 🙂 Şefkatiniz bol olsun 🙂
8. Başkalarına Yardım Edin
Sevginin en güçlü hali, başkalarına yardım etmekle kendini gösterir. Başka birine dokunmak, onun hayatına anlam katmak, aynı zamanda kendi hayatınıza da derin bir anlam getirir. Yardımseverlik, sadece birine yardım etmek değil, kalbinizi paylaşmaktır. Bir başkasının gülümsemesinde kendi mutluluğunuzu bulmak, sevginin en saf ve anlamlı halidir.Küçük jestler, gönüllülük faaliyetleri ya da sadece birine içtenlikle destek olmak bile anlamı bulmanıza yardımcı olabilir. Bir başka insanın ya da canlının (hayvanın ya da bitkinin) mutluluğuna vesile olmak, iyiliği ve insani değerleri varoluşa en hızlı yaymanın yolu olabilir belki de 🙂
Kendinize şu soruları sorabilirsiniz: Bugün bir başkasına nasıl yardım edebilirim? Hayatında olumlu bir fark yaratmak için ne yapabilirim? Başkalarına yardım etmek, sevginizi paylaşmanın en güzel yoludur ve bu sevgi, hem sizin hem de onların hayatına anlam katar.
Özetle, yaşamda anlam bulmak, sürekli bir keşif sürecidir ve logoterapiye göre her insan kendi hayatında anlamı bulma potansiyeline sahiptir. Hayatınızdaki değerleri tanıyın, ilişkilerinizi derinleştirin, küçük hedefler koyun ve acılarınızdan öğrenin. Bu adımları derinlikle, zamana yayarak ve kendinize izin vererek takip ettiğinizde, yaşamınıza anlam katabilir ve size ait değerlerinizle daha dolu dolu bir hayat sürebilirsiniz.
Hatırlayın, anlam yaşamın her “an”ında keşfedilmeyi bekliyor, onu bulmak sizin elinizde:) Sihirli sorumuzu da ekleyelim hemen : Yaşam benden ne bekliyor? Bu da başka bir yazının konusu olur belki de 🙂
Sevgi ve anlam dolu bir yaşam bizimle olsun 🙂
Bizi çok seviyorum!